Türkiye’nin tarihindeki ilk kapsamlı iklim mevzuatı olan İklim Kanunu mecliste onaylandı. Bu yeni düzenleme, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum konularında köklü değişiklikler getiriyor.
Kanunun Temel Amacı
İklim Kanunu, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum faaliyetleri ile bunlara ilişkin planlama ve uygulama araçlarını, gelirleri, izin ve denetimi kapsayan yasal ve kurumsal çerçeveyi düzenliyor.
Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) – Karbon Kredisi
Kanunun en önemli yeniliklerinden biri, sera gazı emisyonlarına üst sınır belirlenmesi ilkesine dayalı olarak çalışan Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)‘nin kurulması olarak görülüyor. Bu sistem:
- Tahsisatların alınıp satılması suretiyle sera gazı emisyonu azaltımını teşvik edecek
- Ulusal ve uluslararası piyasa temelli mekanizmalar içerecek
- Birincil ve ikincil piyasalar üzerinden organize edilecek
Karbon Piyasası Kurulu Kuruluyor
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı başkanlığında kurulacak olan Karbon Piyasası Kurulu, ETS’nin işleyişinden sorumlu olacak. Kurul, ETS kapsamındaki tahsisatların dağılımı, satışa sunulacak tahsis miktarı, ücretsiz tahsisat kararları, denkleştirme oranları ve uluslararası karbon piyasasına yönelik stratejiler gibi kritik konularda karar yetkisine sahip olacak.
Sektöre Etkileri: Teşvikler ve Yaptırımlar
Kanun, yeşil dönüşüm ve iklim dostu yatırımları desteklemek amacıyla kapsamlı teşvik mekanizmaları öngörüyor. Kamu ve özel sektör, sera gazı azaltımına ve iklim değişikliğine uyum potansiyeli taşıyan projeler için finansal desteklerden yararlanabilecek. İlgili kurumların gelirleri; yeşil sermaye araçlarının teşviki, sigortacılık enstrümanlarının geliştirilmesi ve yatırım risklerinin azaltılması amacıyla da kullanılabilecek.
Bunun yanında, yeni düzenlemeye göre oluşan sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelere ciddi idari para cezaları uygulanabilecek. Uyumsuzluğun kategorisine göre farklılık gösteren para cezaları 120 bin TL ile 2,5 milyon TL arasında değişiklik gösterebiliyor.
Pilot Uygulama ve Geçiş Süreci
ETS uygulamasına geçilmeden önce bir pilot dönem öngörülüyor. Bu süre zarfında yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmelere kesilecek cezalar %80 indirimli uygulanacak. Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren üç yıl içinde ETS kapsamındaki işletmelerin sera gazı emisyon izni alması zorunlu hale getiriliyor. Gerekli durumlarda bu süre iki yıla kadar uzatılabilecek.
